Een mooi definitie van overmoed vind ik: "grote durf omdat je je heel sterk voelt". Het is een staat van zijn die je als schaaksimultaan gever koste wat kost moet zien te vermijden. Vorige week maandag lukte me dat niet. Natuurlijk is het spannend om met vijftien clubschakers gelijktijdig de strijd aan te binden, maar het is vooral eervol en egostrelend om losjes langs de borden te paraderen waar iedereen zich rot te peinzen en zelf de ene na de andere krachtzet te produceren. Heerlijk dat gevoel van macht! Wie wordt dan niet overmoedig?

Om te beginnen permitteerde ik me om zowel 1.e4, als 1.d4, als 1.c4  te spelen en maar liefst vier keer het koningsgambiet op het bord te brengen. In zo'n opening valt er wel eens per ongeluk een stuk af, hetgeen in mijn partij tegen Jorit Delen leidde tot een snelle nul voor mij. Dat had een alarm bij me moeten doen afgaan, maar eerlijk gezegd leidde dat alleen maar tot nog meer overmoed: ik moest gewoon meer partijen winnen! Rond tien uur waren bijna alle partijen nog in volle gang. De tegenstand was bijzonder taai en ik voelde dat ik wat vermoeid raakte. Mijn partij tegen Nick die er veelbelovend uitzag, moest ik na een fout kiepen tot remise. Tegen Johan Onnink was er na 30 zetten nog geen stuk geslagen. Dieuwe Bosch speelde mijn koningsgambiet zeer goed tegen en ik mocht blij zijn nog een ongeveer gelijke stelling te hebben. Vincent speelde mijn eigen aanbeveling in de Pirc en bleef me maar bezig houden met kleine maar heel vervelende zetjes. Er moest iets gebeuren, maar wat?
 
Tegen Freek had ik een mooie stelling opgebouwd, maar als ik Pf6-d7 toelaat is veld e5 voor eeuwig in handen van zwart.
 

 
ik vond hier na enig denken iets sterks. Na 20.Le5! de5 21. d6! ed6 22. Dd6 Pe8 23.Dc7 Pc7 24.Ta5 stond ik schitterend. Als ik het nu gewoon na 24....Pe6 25.Pb6 Tb8 simpel had gehouden door met 26.Pc8 Tfc8 27.b3 de pion op a6 op te gaan eten, zou ik prima winstkansen hebben gehad. Om het sneller uit te maken speelde ik echter 26.Pcd5? Freek zou Freek niet zijn als hij net op tijd allerlei tegenkansjes creëerde met: 26...Pf4! Na 27.Lc4 Pd5 28.Pd5 Tb2 29.Tc5 Lb7 30.Pe7 Kh7 31.Ld5 Ld5 32.Pd5 a5 had ik te weinig voordeel om de partij te winnen.
 
Tegen onze nieuwe topspeler Peter van Wijk werd mijn (over)moed beloond. In een scherpe draak ontstond na 16 zetten deze stelling. Peter had zojuist mijn 16.g4 beantwoord met 16...b5 omdat hij 16....hg4 17.h5 niet aandurfde.
 

 
Ik vond hier het sterke 17.e5! waarna Peter zich genoodzaakt zag een stuk te offeren omdat 17...de5 18.g5 de loper op d7 kost. Na 17...Pg4 18.fg4 Lg4 19.Tde1 Le5 20.Ld4 had hij echter te weinig spel voor het stuk. Er volgde nog 20....Tfc8 21.Le5 de5 22.Pd5! Td8 23.Pe7 Kf8 24.Dg5 Le6 25.Thf1 Tf4 26.Tf4 en zwart gaf het vanwege 26...ef4 27.Pc6 op.
 
Dat voedde mijn overmoed weer een beetje en tegen Geard Vernooij had ik na een zeer ingewikkelde Grünfeld een kansrijk eindspel op het bord gebracht.
 

 
Ik heb zojuist 26.Tc6 gespeeld en liep iets lichter mijn rondje langs de borden. Bij terugkeer produceerde Gerard hier het ontnuchterende 26...Tc8! Dat viel tegen. Slaan op b6 verliest maar liefst 2 stukken na Tc8-c1+.  Ik vond dat ik na 27.Pf6 Lf6 28.Tc8 Pc8 29.gf6 Pb6 niet beter stond met mijn slechte loper en miste de simpele verbetering van hetzelfde idee die een winststelling zou hebben opgeleverd: 27.d5! ed5 28.Pf6 Lf6 29.Tc8 Pc8 30.gf6 Kf7 31.Lc5 met volledige dominantie over het arme paard op c8. Ik speelde echter: 27.Tc8? Pc8 28.Pc5 Lf8?! (28...Kf7 is beter) 29.Pe6 Pb6 30.Pc7? (30.Kf1! zal waarschijnlijk wel winnen) a4 31.d5 b3 32.ab3 ab3 33.Ld4?? en terwijl ik weg liep van het bord bedacht ik "shit, 33...Lc5 wint voor zwart". Ik vergat hierbij dat je als simultaanspeler een zet mag terugnemen zo lang je je rondje niet hebt voltooid! Als ik me dat had gerealiseerd had ik met 33.Pb5 (ipv 33.Ld4) de balans kunnen houden: 33...Pd5 (33...Lb4 34.Ld4) 34.Ld4 en dan snel met de koning naar de b-pion. Bij terugkomst speelde Gerard inderdaad 33...Lc5! en gaf ik direct op.
 
Tenslotte mijn partij tegen Rik. In een soort wederzijdse zetdwangstelling besloot ik maar een pion te offeren om wat ruimte te creeeren, maar Rik behield de superieure stelling totdat ik met 29.Ta5 zijn pion op e5 aanviel. Als Rik hier gewoon één van de twee pionnen (b2 of d3) had gepakt, zou hij veel beter staan. Hij heeft echter zojuist  het rampzalige 29...f6?? gespeeld.
 

 
De goede simultaan speler neemt even de tijd en  rekent nu twee varianten goed uit:
1. 30.Ld5 Pd5 31.Td5 Tb8 32.c7 en 33.Td8 met winst
2. 30.Td5 Tb8 31.Td7 Tc8 32.Te7 met winstkansen.
De overmoedige simultaanspeler ziet variant 1 tot de zet 31.Td5 waarna hij het flashy 30.Td5? ontdekt en direct speelt. De winstkansen van variant 2 waren veel dunner dan ik dacht en toen er niemand meer om ons heen speelde besloten we tot remise.
 
In de hierop volgende half slapeloze nacht achtervolgden bovenstaande partijstellingen me. Het is niet gezond zo'n simultaan, maar het is ook een lesje in nederigheid. Dank daarvoor.

Alle uitslagen op een rijtje:
Winst was er voor: Gerard Vernooij en Jorit Delen
Remise speelden: Nick Hill, Freek Busstra, Rik Vos en Vincent Verstege
En verloren werd door: Kees Maas, Jan van Delden, Joop Jentink, Peter van Wijk, Reimer Weitz, Boas Rill, Dieuwe Bosch, Piet van Dam, Johan Onnink, Co Veenbrink

Einduitslag: 12-4 voor simultaangever Gerard.
 

2014-2015

Ondanks de Italiaanse zomertemperaturen wordt er al een tijdje met angst en beven uitgekeken naar de eindafrekening: hoe staan we ervoor als de kille cijfers op het scorebord verschijnen? Wie moet vrezen voor zijn plek? Wie zijn de talenten die doorbreken? Opvallend is dat de onderlinge strijd in de interne en het open kampioenschap behoorlijk is toegenomen. Er zijn er maar heel weinig die een behoorlijke score neerzetten in de interne. Dan is er eigenlijk maar één conclusie: het gemiddelde niveau is behoorlijk gestegen. Laten we eens kijken naar de individuele spelers.
 
Joop had een slecht seizoen voor iemand van zijn statuur. Was ik bij de vorige eindafrekening te hard voor hem? Als ik mijn analyse herlees blijft de strekking overeind: Joop speelt teveel "halve" zetten, zetten die op zich niet slecht zijn maar scherpte missen. Hij ziet veel mogelijkheden voor de tegenstander, maar vergeet die van zichzelf. Mijn advies blijft dan ook om meer scherpe stellingen (openingen) aan te gaan en zelf het initiatief te nemen. Zoals Fischer al zei: I like to crush a man’s ego!

Verrassend genoeg scoorde ook Rik een stuk minder dan vorig seizoen: een magere 56% vs de 70% van vorig jaar. Dat kwam vooral door zijn scores in de interne en het OKH. Extern was Rik in grote vorm en samen met zijn toernooiprestaties leidde dat tot een sprong van 80 punten tot een ELO rating van 1980. Hij is daarmee de tweede speler van de SV Houten. Mijn gevoel is dat hij intern minder scherp en gemotiveerd is dan extern. Ook heeft hij de neiging de opening wat uit de losse pols te spelen met alle risico's van dien. Het advies is daarom simpel: zorg voor een simpel maar goed doortimmerd openingsrepertoire en speel tegen het bord! (i.p.v. de wellicht minder  inspirerende tegenstander)

Clubkampioen van 2014 Freek had ook een minder seizoen. Freek is een levensgevaarlijk tacticus, maar ook tactici moeten op het juiste moment tijd steken in de stelling. Er is geen speler in ons team waarbij de pendule binnen de partij zo vaak beweegt van beslissend voordeel tot beslissend nadeel en weer terug. In mijn partijen met Freek zie ik hem vaak à tempo zetten in stellingen die in elk geval van mij veel meer tijd vergen. Het lukt Freek nog niet altijd om de partij te “lezen” en op het juiste moment tijd te investeren. In toernooien en externe partijen is Freeks concentratie vaak beter, vandaar dat ook zijn rating met maar liefst 52 punten is gestegen tot 1869. Dat is nog lang niet zijn top, en ik twijfel er ook niet aan dat hij net als Rik de 2000 barrière binnen enkele jaren gaat slechten. Daarnaast misschien nog wat tijd steken in de opening om voortijdige rampen te voorkomen?

Gerard V.is een vaste kracht in het eerste. Hij behoort altijd, dus ook dit jaar, tot de topscoorders van het team. Zijn kwetsbare plek blijft de opening: niet zelden moet hij in het middenspel een mislukte opening compenseren. Daar komt hij nog best goed mee weg, zeker als hij er in slaagt het eindspel te bereiken. Kun je nagaan wat er zou gebeuren als zijn openingsspel wat stabieler wordt!

Ook Nick is een vaste waarde, die de frivoliteit weer wat heeft laten varen en vooral zijn eigen vertrouwde solide spel speelt. Hij bleef stabiel rond de 65% en zal dat niveau zeker handhaven, tenzij ….. hij een stukje van zijn irrationele voorzichtigheid kan overwinnen. Dan kan hij sterker worden en ook eens zijn tegenstanders zijn wil opleggen.

Ik zou hetgeen ik vorig jaar schreef over Henk hier kunnen herhalen. Hij vormt een vaste waarde wiens speelstijl ik persoonlijk zeer waardeer. Na jaren van gestage ELO daling vanuit de 2000+ regionen, tot onder de 1900, is hij nu weer een tijdje in de lift en staat hij weer lekker boven de 1900. Als hij wil is alles mogelijk. Een hoger bord lijkt me komend seizoen dan ook een passende uitdaging.

Jan heeft het zoals altijd weer keurig gedaan als supersub voor het eerste. Toch heb ik nog steeds het gevoel dat Jan sterker kan worden. Als ik iets zou moeten aanwijzen als verbeterkans is het “geloof in eigen kunnen”. Jan wil nog wel eens halverwege een masterplan op zeer sombere gedachten komen, waardoor een veelbelovende stelling verandert in droefenis. Hoe krijg je “geloof in eigen kunnen? Da’s nog niet zo simpel. Misschien een afspraak maken met jezelf dat je alleen verandert van plan als er een duidelijke weerlegging is?

Voorzitter Vincent deed het dit jaar (60%) ook minder dan vorig jaar (72%). Dat komt vooral omdat zijn externe score vorig jaar uitzonderlijk was (5 uit 5). Opvallend is dat nu hij een vaste baan heeft, hij sneller rokeert! We moeten maar eens een psycholoog onderzoek laten doen naar het verband tussen een baan en de rokade. Zeker is dat Vincent meer geconcentreerd achter het bord zit. Hij bestendigt zo de positieve lijn die hij vorig jaar heeft ingezet.

Gerard R.was de meest stabiele van allen: exact hetzelfde scoringspercentage als het seizoen ervoor. De rating blijft ook al jaren stabiel rond de 2150. Is er progressie mogelijk? Voorlopig ben ik tevreden met het handhaven van mijn niveau, want zoals ik al eerder heb gezegd: de jeugd komt eraan!
 
In het seizoen 2013-2014 scoorden de eerste 9 spelers van onze club gemiddeld 66%, het afgelopen seizoen was dat een kleine 62%. Dat is toch vreemd te noemen, in een seizoen waarin je kampioen wordt in de 1-e klasse SGA en een paar jeugdspelers sterk in rating ziet stijgen. Is het misschien de gebruikelijke lichte terugval voor de grote sprong?
De echte vraag blijft hoe we het als promovendus gaan doen in de promotieklasse. Qua rating ontlopen de teams elkaar niet zoveel. Wellicht komt er een sterk team terug uit de KNSB, maar in de praktijk raken die na degradatie altijd wat sterke spelers kwijt. Wat vooral opvalt in de promotieklasse is dat de (letterlijk) grote clubs het goed doen. Zowel Paul Keres, Amersfoort als Moira Domtoren hebben 2 teams in deze klasse spelen. Kenmerkend voor deze teams is dat er binnen het team weinig ratingverval is. Binnen het eerste team van Houten is er een verval tussen het 1-e en 8-e bord van 434 ELO punten (ok, is wat geflatteerd, maar toch). Bij bovengenoemde teams van de grote clubs is dat maximaal 150 punten. Dat betekent dat zij naar alle waarschijnlijkheid stabieler zullen zijn dan wij. Met andere woorden: stabiliteit in de volle breedte van het team is cruciaal om ver te komen in de promotieklasse. Mijn analyse hierboven laat zien dat we een aantal stabiele spelers hebben, die een heel seizoen garant staan voor hun resultaat, maar er zijn ook flink wat spelers die die stabiliteit nog niet hebben bereikt. Mijn inschatting is dat we gelet op het voorgaande het niet makkelijk gaan krijgen in de promotieklasse. Ik begrijp dat we versterking krijgen in de vorm van Peter van Wijk, een speler met KNSB ervaring. Het team zou er dan zo uit kunnen zien: Gerard R, Rik, Peter, Gerard V., Freek, Henk, Nick, Vincent met supersubs Joop en Jan.  Gemiddeld zijn we dan sterk genoeg, als we het dan ook nog een seizoen lang volhouden dan….. eh, handhaven we ons!
 
Gerard Rill
 
PS: omdat een schaakartikel zonder diagrammen wel erg saai is hier een paar hoogtepunten uit mijn externe partijen voor het eerste team met als motto: hoe moeilijk is dat eerste bord nu eigenlijk?
 
Na een zeer saaie en slechte openingspartij tegen De Giessen en Linge 2 (ontsnapt met remise) kwam er een lekker partijtje tegen de heer Weenink van SSC 1922 2. Na een vroege ruil van Lc8 x (P)h3 kwam de volgende stelling op het bord waarbij wit het moeilijk heeft om zijn coördinatie op orde  te krijgen. Zijn laatste zet d4-d5 heb ik zojuist met b5-b4 beantwoord.



Wit speelde hier het onzalige 12…d5xc6?. Er volgde: 12…b4xc3 13.c6xd7+ Pf6xd7 en wit kon niet terugslaan met 14.b2xc3 want dan is Db6-b2 vernietigend. Daarom: 14.Dd2-e2 c3xb3 15.Ta1-b1 Db6-a5+ 16.Ke1-f1 Da5xa2 17.De2-d1 Ta8-b8 18.Ld3-e2 Pd7-c5 en wat gaf het maar op.
 
Tegen de heer Veenhoff van Rivierenland kreeg ik weer een Koningsindiër op het bord, maar nu begreep ik de Samisch variant wat beter. Hoe slaat de witte aanval door?



Ik kon het nu fijn uitmaken door: 27.Dh2-h7+ Kg8-f7 28.Th1-h6! (deze had mijn tegenstander overzien) Pa4xc3 29.Dh7xg6+ Kf7-g8 30.Dg6-h7+ Kg8-f7 31.Th6-f6+ Kf7-e7 32.Dh7xg7+ Tf8-f7 33.Tf6xf7+ De8xf7 34.Dg7xf7+ Ke7xf7 35.Ld2xc3 en zwart gaf het op.
 
Een maand later – nu tegen de heer Blok van Utrecht 3 - weer een Sämisch gespeeld tegen het koningsindisch. Zwart heeft in de opening een kwaliteit geofferd om aan de druk te ontkomen en heeft zojuist a6-a5 gespeeld om de a-lijn te openen. Wat is de beste zet voor wit?



Na het sterke 26.c5-c6! wordt de zwart stelling gespleten en zijn er alleen nog maar zwaktes: 26….a5xb4 27.De3-c5! Ta8-d8 28.Dc5xb4 d5-d4 29.Db4xb5 Df7xa2 30.Te1-e7 d4-d3 31.Te7-d7! (maakt aan alle tegenspel een eind) Td8-e8 32.Db5xd3 Da2-a4 33.Dd3-d5+ Kg8-h8 34.Dd5-f7 Te8-g8 35.Td7-d8 Lg7-f8 36.Df7-f6+ en opgegeven want zwart loopt mat.
 
Nadat ik tegen Paul Keres 5 te lang op winst had gespeeld en verloor maar het team won, kwam de beslissende wedstrijd tegen het eerste team van de Rode Loper. Ik speelde tegen de uitstekend voorbereide Timo Können die mijn koningsgambiet vakkundig weerlegde, waarbij ik blij mocht zijn er slechts met pionverlies (en een rotstelling) vanaf te komen. Toch voelde ik dat de kansen keerden. “Waarom geeft ie nou niet gewoon op”, hoorde ik hem denken, dat geeft de burger moed. In onderstaande stelling heb ik net Dd1-g4 gespeeld en er ontstaan wat vage dreigingen over de witte velden, de pion op f4. Nog niet echt iets aan de hand, maar toch….. Zwart speelde hier 26….Tc7-c2.
 



Ik antwoordde snel: 27.Ld2-c3! en begon een ontspannen wandelingetje. Ja, de toren hangt op c8 en die op c2 is in de problemen. Zwart had geen trek in de verwikkelingen na 27….Tf8 28.Dd1 Tf2 29.Kg1 Db6 30.La5 Dc5 31.Lb4 (hoewel zwart goed blijft staan na 31…Tg2+ 32.Kg2 Db4) en speelde 27….Df7-c6?? 28.Lc3xe5 en gaf verbrijzeld op.
 
Tot slot een miniatuurtje tegen de degradanten van Amersfoort 4. Mijn tegenstander Lamme heeft zojuist 10.Kg1-h1? gespeeld om f2-f4 mogelijk te maken. Er is een klein bezwaar.



10….Pf6-g4 11.Dd1-f3 Dd8-h4 12.h2-h3 Pg4xf2+ 13.Kh1-h2 Lc8-e6 14.Lc1-e3?? Pf2xd3en wit zag het niet meer zitten.
 
Goed te doen dat eerste bord in de 1-e klasse SGA. Eens kijken hoe dat in de promotieklasse loopt!
 

Natuurlijk is voetbal een veel leukere sport dan schaken. Je kunt verschrikkelijk uit je dak gaan, iemand de huid volschelden en toch als vrienden van het veld gaan. Je kunt hard lachen als iemand mis kleunt en daar compleet met hatelijke opmerking ("Lekkere bal!") dan ook nog eens doen alsof je een wereldgoal hebt gescoord. Heerlijk ook om totaal bezweet maar compleet ontspannen van het veld te stappen en de fijnste douche van de week te nemen. De laatste ronde van het OKH mondde uit in een voetbalwedstrijd tussen jong en oud. Het jongerenteam bestond uit grofweg Dieuwe, Jasper, Reimer, Boas en later ook Vincent. Het ouderenteam bestond uit Freek, Rik, David, ondergetekende met later Gerard Vernooij. Okee, zonder bijzonder jonge ouderen Freek en Rik hadden we het niet gered, maar vooral toen David zijn vizier iets lager had ingesteld, veegden de ouderen de jonkies van het veld. Zo! Lekker voor je! Eat that! Volgende keer revanche, mannen?


    Lekker ballen! 


Oh ja, er werd ook nog geschaakt.
 
In groep C kreeg Boas gratis een punt toegeworpen omdat tegenstander Jeroen Bensman afgezegd bleek te hebben. Toch jammer. Boas schaakte toen een verdienstelijk potje met A-groep speler Gerrit Wolters en verloor eervol. Hij moest toen wachten op de uitkomst van de partij tussen Jac van Dam en Jan van der Werf die zou bepalen of hij alleen de derde plaats (met prachtbeker!) zou bemachtigen. In de vorige ronde verrichtte Jac een wonder door een slechte stand te winnen, nu slaagde hij er in om vanuit een gewonnen positie te verliezen. Wederom kon ik door mijn eigen spannende partij niet zien wat er gebeurde, maar Jan was blij met het punt en won dankzij een half weerstandspunt meer t.o.v. Boas de bokaal voor de 3-e prijs. Respect Jan! Aan de top bleef alles het zelfde: Jan van Delden had vooruitgespeeld en gewonnen van Co Veenbrink en Rob vd Steenhoven had hetzelfde gedaan tegen Peter Peters, hierdoor werd Rob kampioen en eindigde Jan op de tweede plaats in de C-groep. Het moet gezegd dat ze er met kop en schouders bovenuit staken en beide topposities volledig verdiend waren.
 
In de B-groep was Reimer al één ronde voor het eind kampioen. Hij onderstreepte zijn voortuitgang nog eens met een gestroomlijnde overwinning op Piet van Dam. De doorbraak e4-e5! was er één uit het boekje en ik ben erg benieuwd hoe Reimer het volgende jaar gaat doen in de A-groep. De tweede plek werd ingenomen door Willem Lakeman die blij zal zijn geweest zich gehandhaafd te hebben tussen de aanstormende jeugd. Ook Dieuwe liet de laatste ronde weer eens zien dat hij met de week beter wordt. Kees Maas heeft geen kans gekregen en toen hij Dieuwe wel een kansje gaf maakt deze het genadeloos af.
 
in de A-groep werd in de slotronde nog volop gestreden. Philip en Joop belandden (ongewild?) in een ingewikkelde Grünfeld indiër. Het leek allemaal erg symmetrisch en onschuldig, maar Philip slaagde er als eerste in zijn stukken actief te laten samenwerken. Joop lukte het niet het tij te keren en Philip behaalde een prima overwinning. Rick leek tegen Nick met voordeel uit de opening te komen, maar toen hij stukwinst liet liggen, hield Nick de partij keurig remise. Aan de eerste twee borden was veel spektakel te zien. Gerard Vernooij strafte frivool openingspel van Freek hard af. Met een goed getimed e4-e5-e6! werd Freeks koningstelling uiteen gereten. Het tegenspel van Freek op de damevleugel kwam te laat en Gerard won fraai. Ik moest toen winnen van Jan de Jonge om eerste te worden. Jan speelde een systeem tegen me dat ik hem enige tijd geleden had aangeraden, de rat! Hij speelde dat ook nog eens onaangenaam sterk en ik moest alle zeilen bij zetten om in de partij te blijven. Na eerst een pionoffer en daarna een stukoffer creeerde ik de benodigde chaos op het bord. Jan mistte twee keer de beste voortzetting en toen was het plotseling uit. Was ik weer kampioen geworden! Toch is het niet meer de vraag of, maar hoe snel de jeugd mijn hegemonie zal doorbreken de komende jaren. Moet ik me toch weer gaan toeleggen op voetbal.


    Een aantal bekerwinnaars...
 


Gerard Rill